برآورد نیاز آبی گیاه کنجد در اقلیم سبزوار

کنجد یک گیاه روغنی است که دانه های آن دارای مصرف خوراکی است. روغن کنجد حاوی آنتی اکسیدان های طبیعی است .پژوهش حاضر با هدف تأمین نیاز آبی گیاه کنجد در دشت سبزوار انجام شده است. داده های مورد نیاز تحقیق شامل ساعات آفتابی، سرعت باد، کمینه و بیشینه ی دما، رطوبت نسبی و بارندگی از ایستگاه همدید سبزوار متعلق به سازمان هواشناسی کشور در دوره آماری 20 ساله (2010-1990میلادی) اخذ شده است. در این تحقیق داده های ایستگاههای اطراف دشت سبزوار با استفاده از روش میانیابی کریجینگ، در محیط نرم افزار arc gis 10.2 به داده های پهنه ای با یاخته هایی به ابعاد 12×12 کیلومتر تعمیم داده شد. با توجه به مساحت منطقه، درمجموع 45 نقطه ی گره گاهی استخراج شد. در این تحقیق جهت برآورد نیاز آبی و نیاز آبیاری محصول ، از مدل  استفاده شد. بدین منظور، مدل به داده های اقلیمی محصول و داده های خاک نیاز دارد. در این پژوهش برای محاسبه ی تبخیر و تعرق گیاه مرجع   از  معادله ی فائو- پنمن- مونتیث استفاده شده است. برای برآورد بارش مؤثر  نیز از داده های بارش ایستگاه همدید سبزوار استفاده شده است. از دیگر ورودی های مدل  می توان به نوع الگوی کاشت، داده های ضریب محصول، سطح زیر کشت، زمان بندی آبیاری، نوع خاک، کل رطوبت در دسترس خاک، حداکثر عمق ریشه و رطوبت اولیه ای که در خاک نفوذ می کند، اشاره نمود. در این پژوهش مقادیر روزانه ی کمیت های اقلیمی نظیر دمای کمینه، دمای بیشینه، میانگین رطوبت نسبی، سرعت باد، تابش خورشیدی و بارش وارد مدل   شده و سپس با استفاده از داده های فنولوژیکی گیاه کنجد، اقدام به مدل سازی نیاز آبی گیاه کنجد گردید. نتایج نشان داد که گیاه کنجد در دشت سبزوار حداقل به بیست دوره آبیاری تکمیلی طی دوره ی رشد نیازمند می باشد. نتایج همچنین نشان می دهد نیاز آبی گیاه در دشت سبزوار، از شمال به جنوب افزایش می یابد و بیشترین نیاز آبی گیاه، در مراحل میانی رشد می باشد.